Chris Vanderschaeghe
In de schilderijen op paneeltjes of doeken en de tekeningen op papier van Chris Vanderschaeghe van het laatste jaar verschijnen gezichten als vage aanwezigheden in verf. Het zijn geen echte portretten, geen concrete verwijzingen naar bepaalde figuren, herkenbare kennissen of modellen, maar eerder koppen van dé mens. Hun hoofden zijn klassiek geschilderd, als het ware perfect gemodelleerd met een doorgedreven figuratieve toets. Ze zijn nat in nat met dunne lagen samengesteld, en lijken te vertoeven in een eigen wereld. De ogen zijn vaak gesloten of bedekt door een kap of een kraag. Ze lijken zich ingetogen af te zonderen of dromerig weg te duiken in hun eigen zijn. Ze kijken weg en sluiten zich af van hun nabije of verre omgeving, met blinddoek, muts, masker of koptelefoon.
Elk facet van hun gelaat wordt aangebracht met olieverf, lakverf en spuitverf, eerst met ruwe contouren op een licht gekleurde basis, en dan heel secuur en gedetailleerd, alsof je de haartjes op de huid zou kunnen strelen. En toch gebeurt dan een onverwachte wending: het mooie beeld wordt verstoord door een derde verflaag waar eerder abstracte elementen zorgen voor ontwrichting en verontrusting. De vrijheid van de verf wordt door Chris Vanderschaeghe ten volle benut en het contrast van de laatste laag die redelijk snel wordt aangebracht, is groot. Drippings, puntjes, tags, spikkeltjes of rimpels bewegen en ageren met de onderliggende lagen als sporen van graffiti die de figurativiteit verstoren. De aandacht voor het exacte detail wordt als bij toeval doorbroken. En waar eerst het esthetische bepalend is, schommelt de aandacht al vlug naar het experimentele.
Zijn laatste portretten of landschappen zijn eigenlijk vooral dragers van emoties. Die gevoelens die we allemaal kennen en ondervinden, over hoe we ‘de dingen’ soms laten gebeuren, hoe we ons leven laten drijven, hoe we verantwoordelijkheden afwenden of wegkijken van mogelijke bekommernissen. Zijn werk functioneert niet echt als een soort vingerwijzing, maar eerder als een terugkerende reflex ten aanzien van dagelijkse observaties. Hoe sommigen zichzelf soms beletten om te groeien en te veranderen of hoe anderen ontwikkelingen bederven en hinderen. Broken Dreams, No Problem of The Look, zijn titels die de dynamiek van het verhaal kunnen sturen, maar tegelijk gebruikt Chris Vanderschaeghe niets vermoedende titels zoals The Pillow, Girl with Flower of Mask.
Chris Vanderschaeghe gebruikt sinds kort ook meer en meer lichtere tinten, zijn kleurgebruik is geëvolueerd van veel zwart naar oranje, groen, pastel. Om picturale redenen, laat hij soms resten van houtskool of sporen van het schrapen met een mes, een vervelend pijltje in het midden van de lucht of afwisselend matte en glanzende stukken, naast elkaar bestaan. Er verschijnt een zekere tactiliteit, er is meer ruimte en adem in de nieuwe werken, die variëren in verschillende formaten. En hoewel hij de voorkeur geeft aan de grootte van 1 meter of 1 meter 20 centimeter, kiest hij afmetingen en kleuren op het eigenste moment. Hij laat elk werk als het ware vanzelf ontstaan. En spreekt ons aan. Subtiel en uitnodigend.
Els Wuyts
Juni 2021
Chris Vanderschaeghe
In zijn artistiek werk dat vooral bestaat uit tekeningen en schilderijen schept Vanderschaeghe een bevreemdende imaginaire wereld die anderzijds ook heel sterk op de dagelijkse realiteit geënt is. Hij vertrekt steeds van bestaande beelden uit kranten en tijdschriften, van televisie- en filmbeelden, die hij met een fototoestel vastlegt. De beelden worden uit hun vertrouwde context gehaald en in de context van zijn oeuvre binnengebracht waardoor ze andere betekenissen genereren.
Veel werken draaien rond de voorstelling van de menselijke figuur, die verschillende gedaanten aanneemt doorheen zijn oeuvre. Een terugkerende thema is het verhullen en onthullen van de identiteit, dat Vanderschaeghe ten volle weet uit te leven door veelvuldig maskers en maskerade in te zetten in zijn werk.
Voorbeelden hiervan zijn te vinden in de reeks houtskooltekeningen
‘ There’s no point’ (2012). In deze reeks werkte hij met sterke zwart-wit contrasten, waardoor de beelden aandoen als striptekeningen. Maar ze zijn het niet, want er ontbreekt tekst. In de plaats daarvan krijgen we een reeks suggestieve beelden, die elk apart het vermogen hebben om een heel eigen verhaal op te roepen bij de toeschouwer. Het suggestief gehalte wordt opgedreven door dingen weg te laten of juist te benadrukken of over te belichten.
In recente tekeningen en schilderijen gaat Vanderschaeghe verder experimenteren met figuren tegen een zwarte achtergrond. Daar waar de figuren in de vorige reeksen eerder performant opduiken in scherpe zwart-wit contrasten, kiest hij in de recente beelden voor een spel van subtiele verschuiving van grijstonen. Personen worden niet meer frontaal afgebeeld, maar vanop de rug. Ze doemen niet meer op. Ze lijken eerder in het donker te verdwijnen. In de reeks ‘Into the dark’(2013) beriekt zijn werk een poëtische subtiliteit die het nog niet eerdeer had.
Isabelle De Baets, Kunsthistorica
Hoe vertaalt een kunstenaar zijn diepste gevoelens op het doek? Op welke manier beïnvloedt zijn gemoedstoestand zijn werk? Het zal vele vormen aannemen. Het werk kan niet los gezien worden van de staat van zijn van een kunstenaar op deze of gene ogenblik. Het zal de manier beïnvloeden waarop hij de verf aanbrengt, de kleuren die hij gebruikt, de schakering ervan, de harmonie die er al dan niet uit ontstaat. De compositie misschien, het plaatsen van de bestanddelen ervan. Het geheel van een werk, de toon ervan, zal vaak een doorslag zijn van een specifiek gevoel dat hij had bij het maken ervan, voor zover hij in zijn praktijk ruimte laat voor impulsieve handelingen. Dat is niet steeds het geval. Voor Chris Vanderschaeghe beïnvloedt het zijn hele werk. De achtergrondkleur, of het ontbreken ervan, zal hoofdzakelijk bepaald worden door zijn mood of the day, misschien zelfs de mate waarin hij zijn horizontaal geëtaleerde verf de vrije loop laat op het doek, als op gevoel. Maar meer dan dat nog gaat hij op zoek naar een specifieke emotie in de modellen die hij kiest, vaak toevallige passanten in de constante stroom beelden die ons via televisie en internet bereiken. Ze zullen je zelden aankijken, zijn personages. Misschien omwille van het soort pudeur waarmee de kunstenaar zijn eigen gevoelswereld aan ons voorlegt. Ze kijken weg, soms dromerig, soms vastberaden. Soms mijmerend, zweverig, soms juist uiterst gefocust. De pudeur zet er de kunstenaar soms toe aan om de kijker te misleiden. Onze aandacht trachten te onttrekken van de essentie achter het werk. Door een verrassende streep aan te brengen op een afbeelding van een boom, bijvoorbeeld, of door een werk te bespikkelen met vreemde bollen en vlakken. Je zieleroerselen tentoon spreiden doe je niet zomaar. Het vergt een kijker die actief wil zijn. De weelde aan gevoelens die we als mens kunnen ervaren maakt ook dat er voor Chris geen limiet is in de manier waarop hij deze aan het canvas toevertrouwt. Je zal reeksen herkennen, werken met een gemeenschappelijk gevoel, ook tussen de reeksen zal je bepaalde gemeenschappelijke kenmerken kunnen waarnemen, maar in essentie zijn ze momentopnames van een gemoedstoestand. Het conflict tussen het beeld dat werd geschapen en de naakte emotie die er in verholen zit, zal de kijker soms wat verweesd, richtingloos achterlaten, al zeker in de werken van de laatste maanden, waar de zwarte, peilloze achtergrond alle mogelijke referenties wegneemt om onze blik te helpen focussen op de emotie in de blik of in de houding van de geportretteerde. De kijker wordt uitgenodigd om er zijn eigen emoties op los te laten, in alle mogelijke gedaantes ervan.
Posted By Frederic De Meyer.